ადგილობრივი სახელწოდება
მარწყვიო (1).
აღწერა
ქუდი — 4–16 სმ-მდე დიამეტრის. თავდაპირველად ნახევარსფეროსებრი ან კვერცხისებრი, შემდეგ ბრტყლად ამოზნექილ-ამობურცული, მოყვითალო-მოთეთრო ფიფქებით დაფარული ზედაპირით, მოვარდისფრო-ჭუჭყისფერი. ფირფიტები მოთეთრო, ხშირი, განიერი, თავისუფალი, შეხებისას წითლდება. ფეხი — 5–15 სმ-მდე სიგრძის და 1–4 სმ-მდე სისქის, ცილინდრული, თავდაპირველად მკვრივი და მთლიანი, შემდეგ ფუყე, ძირისკენ ბოლქვისებრ გაფართოებულ-გამსხვილებული, მოვარდისფრო-მოთეთრო, ბორცვებიან-ხორკლებიან-ქერცლოვანი ზედაპირით. რბილობი — ხორცოვანი ან თხელხორცოვანი, თეთრი ან მოთეთრო, სუსტად გამოხატული სუნით და გემოთი, გადატეხვისას ჰაერზე ფერს იცვლის ღია მოვარდისფროდან ღვინისფერ-მოვარდისფრომდე. სპორები — ელიფსური, ამილოიდური, უფერული-მოთეთრო, 6–10.5 X 4–6.5 მკმ.
ჰაბიტატი — იზრდება ნიადაგზე, როგორც ფოთლოვან, ისე წიწვოვან ტყეში, ზაფხულ-შემოდგომით.
გავრცელება — მთელ საქართველოში (2).
გამოყენება
საჭმელ სოკოდ ითვლება, საკვებად გამოიყენება ახალი, წინასწარ უნდა გაითუთქოს 15-20 წუთის განმავლობაში (1).
იმერეთი — „მარწყვიოს ან ცალკე ვხრაკავთ, თუ ცოტაა მაშინ ხრაშუნა სოკოებთან ერთად“ (3).
წყარო
1. ნახუცრიშვილი, ი. (2007) საქართველოს სოკოები. თბილისი: ბუნება პრინტი.
2. ნახუცრიშვილი, ი., ყანჩაველი, ქ. და სხვ. (1986) საქართველოს სპოროვან მცენარეთა ფლორა (კონსპექტი). საქ. სსრ მეცნ. აკად., ნ. კეცხოველის სახ. ბოტანიკის ინ-ტი. – თბილისი: მეცნიერება (რუსულად).
3. ცარციძე, ნ. (2016) სოფ. ჩაშორა, საჩხერე.
Local Name
Marts’q’vio (1).
Description
Cap: The cap is 5–15 cm across, convex, becoming broadly convex or flat, dry or slightly sticky, adorned with with numerous felty warts that are bright yellow and densely packed at first, but soon spread and fade, becoming pinkish, grayish or dull tan, surface dull brassy yellow to dull brown when young, becoming flushed with red shades, and eventually turning reddish brown to tan or brown, the margin typically not lined. Gills are free from the stem or or narrowly attached to it, white, sometimes discoloring reddish, close or crowded, short-gills numerous. Stem: The stem is 5–10 cm tall, 0.5–2 cm thick, more or less equal, or sometimes slightly enlarged toward base, the base indistinct to bulbous, generally without universal veil remnants, without a rim, white at first, becoming stained pinkish to dirty red, bald or finely hairy, with a fragile, persistent ring. Flesh: The flesh is white or whitish throughout, discoloring slowly pale pinkish red, especially around worm holes. Spores: The spores are 6–10.5 X 4–6.5 µm, broadly ellipsoid to subglobose, amyloid, colourless or pale white.
Habitat: On soils, in mixed coniferous and leafy forests. Season: Summer, autumn.
Distribution: All regions of Georgia (2).
Uses
Edibility: Edible when fresh (must be boiled first for at least 15-20 minutes) (1).
Imereti — “Usually we fry mushroom separately, but if the amount of them is too small — then we fry them also with other mushrooms” (3).
References
1. Nakhutsrishvili, I.G. (2007) Fungi of Georgia. Tbilisi: Buneba Printi.
2. Nakhutsrishvili, I.G., et al. (1986) Flora of Spore-producing Plants of Georgia (Summary). Tbilisi: Metsniereba (Russian).
3. Tsartsidze, N. (2016) Vlg. Chashora, Sachkhere.