ადგილობრივი სახელწოდება
მიქლიო (1), ქათამბარკალა (რჭ.), ქათმიბარკალა (რჭ.), ქათმის ბარკალა (ზემ. იმერ.) (1), მიქლო (იმერ.) (2), მელაკუდა (გურ.) (3), ჭერამულა (კახ.), ჭერამა (კახ.) (4), ქათამბარკალა (თუშ.) (5), ქათმისქონა (სვ.) (6).
აღწერა
ნაყოფსხეული — ძაბრისებრი, 5–12 სმ-მდე სიმაღლის, ქუდი — 4–10 სმ-მდე დიამეტრის, ღია ყვითელიდან კვერცხისგულისფერამდე, ხორცოვანი, მკვრივი, თავიდან ამობურცული, შემდეგ ძაბრისებრ ჩაჭყლეტილი, კიდეები შეკეცილი, ზედაპირი გლუვი, ქუდი პირდაპირ გადადის ეგრეთწოდებულ ფეხში, მათ შორის მკაფიო საზღვარი არ შეინიშნება. ფეხი — 4–7 სმ-მდე სიგრძის და 1–4 სმ-მდე სისქის, მკვრივი, გლუვი, ზემოთ განიერი, ქვემოთ წვრილი, ქუდის ფერი. ჰიმენოფორი — ქუდი ქვემოდან დაფარულია ქუდის ფერი, სქელი, მეჩხერი, ფეხისკენ დაღმავალი, ჩანგლისებურად განშტოებული ძარღვებით. რბილობი — ხორცოვანი, ჯერ მოყვითალო, შემდეგ მოთეთრო, გემო ოდნავ ცხარე, სასიამოვნო სუნით. სპორები — ელიფსური, გლუვი, ცხიმოვანი წვეთებით, მკრთალი ყვითლიდან კრემისფერ თეთრამდე, ზოგჯერ ოდნავ მოვარდისფრო ელფერით, 7–10 X 4–6 მკმ.
ჰაბიტატი — იზრდება ზაფხულში და შემოდგომაზე, ნიადაგზე, წიწვოვან და ფოთლოვან ტყეებში, ხავსიან და ტენიან ადგილებში, ხშირად ჯგუფურად (7).
გავრცელება — მთელ საქართველოში (7).
გამოყენება — ერთ-ერთი საუკეთესო საჭმელი სოკოა (7), ამ სოკოს ზამთრისთვისაც ინახავენ, მზეზე გამშრალს (5).
წყარო
1. მაყაშვილი, ა. (1991) ბოტანიკური ლექსიკონი: მცენარეთა სახელწოდებანი. საქ. მეცნ. აკად., ნ. კეცხოველის სახ. ბოტანიკის ინ-ტი. – მე-3 გამოცემა. თბილისი: მეცნიერება.
2. ღლონტი, ალ. (1974) ქართულ კილო-თქმათა სიტყვის კონა. თბილისი: განათლება.
3. ხუხუნაიშვილი, თ. (2016) ლანჩხუთი.
4. სიდონაშვილი, ზ. (2015) სოფ. იყალთო, თელავი.
5. ბაკურაძე, ვ. (2014) სოფ. ომალო, თუშეთი.
6. გუჯეჯიანი, ჩ. (2014) მესტია.
7. ნახუცრიშვილი, ი., ყანჩაველი, ქ. და სხვ. (1986) საქართველოს სპოროვან მცენარეთა ფლორა (კონსპექტი). საქ. სსრ მეცნ. აკად., ნ. კეცხოველის სახ. ბოტანიკის ინ-ტი. – თბილისი: მეცნიერება (რუსულად).
Local Name
Miklio (1), Katambark’ala (rch’.), Katmibark’ala (rch’.), Katmis bark’ala (z.imer.) (1), Miklo (imer.) (2), Melak’uda (gur.) (3), Ch’eramula (k’akh.), Ch’erama (k’akh.) (4), Katambark’ala (tush.) (5), Katmiskona (svan.) (6).
Description
Fruitbody: The fruitbody is choanoid, 5 to 12 cm tall, Cap: The cap is 4–10 cm across, at first flattened with an irregular incurved margin later becoming wavy and lobed and depressed at the centre, pale to deep egg-yellow fading with age. Gills are narrow, vein-like, irregularly forked and decurrent, egg-yellow. Stem: The stem is 4–7 cm tall, 1–4 cm thick, solid, concolorous with cap or paler, tapering towards the base. Flesh: The flesh is yellowish, taste watery at first then slightly peppery, smell faint, fragrant (of apricots). Spores: The spores are 7–10 X 4–6 µm, elliptical, smooth, pale yellow to creamy white, sometimes with a slight pinkish tinge.
Habitat: In all kinds of woodland, often in groups, especially when the forest has plenty of moist, mossy undergrowth. Season: Summer, autumn.
Distribution: All regions of Georgia (7).
Uses
One of the best edible fungi (7), they are drying them on the sun and keep in store for the winter (5).
References
1. Makashvili, A. (1991) Botanical Dictionary. Tbilisi: Metsniereba.
2. Ghlonti, A. (1974) Dictionary of the Georgian Dialects. Vol. I. Tbilisi: Ganatleba.
3. Khukhunaishvili, T. (2016) Lanchkhuti.
4. Sidonashvili, Z. (2015) Vlg. Ikalto, Telavi.
5. Bakuradze, V. (2014) Vlg. Omalo, Tusheti.
6. Gujejiani, Ch. (2014) Mestia.
7. Nakhutsrishvili, I.G., et al. (1986) Flora of Spore-producing Plants of Georgia (Summary). Tbilisi: Metsniereba (Russian).