ადგილობრივი სახელწოდება
ნაბადა (1), ნაბადა-სოკო (2), ნაბადამი (მეგ.) (3).
აღწერა
ქუდი — 5–15 სმ-მდე დიამეტრის. თავდაპირველად ამობურცული, შემდეგ გაშლილი, ძაბრისებრ ჩაღრმავებული, ქეჩისებრი, ზოგჯერ ოდნავ ლორწოვანი ზედაპირით, შეკეცილი კიდეებით, მკრთალი ვარდისფერი, უფრო მუქი კონცენტრული რგოლებით, შეხებისას მუქდება. ფირფიტები ხშირი, ფეხის მიმართ დაღმავალი, მოთეთრო, ღია კრემისფერი ან ღია მოვარდისფრო. ფეხი — 4–6 სმ-მდე სიგრძის და 1–2 სმ-მდე სისქის, გარედან მაგარი და მკვრივი, შიგნიდან თავიდან მთლიანი, შემდეგ უმეტესად ფუყე, ქუდის ფერი ან ოდნავ ღია, ზოგჯერ პატარა ჩაღრმავებებით. რბილობი — თეთრი, მაგარი და მკვრივი, გადატეხვისას გამოყოფს მოთეთრო რძისმაგვარ სითხეს, რომელიც ჰაერზე ფერს არ იცვლის, ახასიათებს მეტად მწარე გემო. სპორები — ელიფსური, ხორკლიანი, 8–9 X 5–6 მკმ.
ჰაბიტატი — იზრდება ნიადაგზე, ფოთლოვან ტყეში, უმეტესად არყნარში, ზაფხულ-შემოდგომით.
გავრცელება — სვანეთი, ხევსურეთი (4).
გამოყენება
საჭმელ სოკოდ ითვლება, საკვებად გამოიყენება წინასწარი გათუთქვის შემდეგ, მხოლოდ დამწნილებული (1).
წყარო
1. ნახუცრიშვილი, ი. (2007) საქართველოს სოკოები. თბილისი: ბუნება პრინტი.
2. მაყაშვილი, ა. (1991) ბოტანიკური ლექსიკონი: მცენარეთა სახელწოდებანი. საქ. მეცნ. აკად., ნ. კეცხოველის სახ. ბოტანიკის ინ-ტი. – მე-3 გამოცემა. თბილისი: მეცნიერება.
3. ქობალია, ა. (2010) მეგრული ლექსიკონი. – თბილისი: არტანუჯი.
4. ნახუცრიშვილი, ი., ყანჩაველი, ქ. და სხვ. (1986) საქართველოს სპოროვან მცენარეთა ფლორა (კონსპექტი). საქ. სსრ მეცნ. აკად., ნ. კეცხოველის სახ. ბოტანიკის ინ-ტი. – თბილისი: მეცნიერება (რუსულად).
Local Name
Nabada (1), Nabada-sok’o (2), Nabadami (meg.) (3).
Description
Cap: The cap is 5–15 cm, depressed then funnel-shaped, brick-red zoned with paler reddish and pinkish rings, woolly and bearded, slightly viscid in the centre. Gills are adnate to subdecurrent, close, whitish to pinkish. Stem: The stem is 4–6 cm tall, 1–2 cm thick, quite firm, pruinose or sometimes scrobiculate, whitish then pinkish to beige with flesh-coloured tones. Flesh: The flesh is whitish to pinkish near the surface, acrid. Milk white, often rather scanty, acrid. Spores: The spores are 8–9 X 5–6 µm, ellipsoid or rather elongate, with low warts.
Habitat: On soils, in leafy forests, mycorrhizal with birch. Season: Summer, autumn.
Distribution: Svaneti, Khevsureti (4).
Uses
Edibility: Edible when marinated (must be boiled first) (1).
References
1. Nakhutsrishvili, I.G. (2007) Fungi of Georgia. Tbilisi: Buneba Printi.
2. Makashvili, A. (1991) Botanical Dictionary. Tbilisi: Metsniereba.
3. Kobalia, A. (2010) Megrelian Dictionary. Tbilisi: Artanuji Publishing.
4. Nakhutsrishvili, I.G., et al. (1986) Flora of Spore-producing Plants of Georgia (Summary). Tbilisi: Metsniereba (Russian).
Photo: Lactarius torminosus