ადგილობრივი სახელწოდება
ლურჯანა (1).
აღწერა
ქუდი — 4–14 სმ-მდე დიამეტრის. თავდაპირველად ამობურცულ-ნახევარსფეროსებრი, შემდეგ ბალიშისებრი. უმეტესად მუქი იისფერი, ზოგჯერ მოიასამნისფრო-მოიისფრო, ხავერდოვანი მეწამულ-მელნისფერი. ბოჭკოვანი ქერცლებით დაფარული ზედაპირით. ფირფიტები ბრტყელი, მეჩხერი, ფეხთან შეზრდილი. ფეხი — 3–9 სმ-მდე სიგრძის და 1–2 სმ-მდე სისქის, ძირში ბოლქვისებრ გამსხვილებული. უმეტესად მუქი იისფერი, ზოგჯერ მურა-მოიისფრო. რბილობი — მოთეთრო-მოცისფრო, მოიისფრო ან მონაცრისფრო-მოიისფრო, დამახასიათებელი სუნის გარეშე. სპორები — ელიფსური, ნუშისებრი ფორმის, ხორკლიანი ზედაპირით, ოხრა-ჟანგისფერი ან მურა-ჟანგისფერი ელფერით, 11–13 X 6.5–9 მკმ.
ჰაბიტატი — იზრდება ნიადაგზე, როგორც ფოთლოვან, ასევე, წიწვოვან ტყეში, ზაფხულ-შემოდგომით.
გავრცელება — აფხაზეთი, სვანეთი, ჯავახეთი (2).
გამოყენება
საჭმელ სოკოდ ითვლება, საკვებად გამოიყენება მხოლოდ ახალი (1).
კახეთი — „ლურჯანას ჩვენ არა თელავისკენ აგროვებენ“ (3).
წყარო
1. ნახუცრიშვილი, ი. (2007) საქართველოს სოკოები. თბილისი: ბუნება პრინტი.
2. ნახუცრიშვილი, ი., ყანჩაველი, ქ. და სხვ. (1986) საქართველოს სპოროვან მცენარეთა ფლორა (კონსპექტი). საქ. სსრ მეცნ. აკად., ნ. კეცხოველის სახ. ბოტანიკის ინ-ტი. – თბილისი: მეცნიერება (რუსულად).
3. ბაწილაშვილი, ბ. (2015) ყვარელი.
Local Name
Lurjana (1).
Description
Cap: The cap is 4–14 cm, convex, becoming broadly convex, nearly flat, or slightly bell-shaped, dry, densely hairy, becoming fuzzy or scaly, deep purple, becoming brownish purple and eventually dark brown. Gills are attached to the stem, nearly distant, dark purple at first, becoming grayish to blackish, and eventually rusty brown. Stem: The stem is 3–9 cm tall, 1–2 cm thick, equal above a swollen or club-shaped base, dry, purple and finely hairy when young, becoming purplish gray to nearly black or brown. Flesh: The flesh is purple to lilac or purplish gray, odor not distinctive. Spores: The spores are 11–13 X 6.5–9 µm, elliptical, almond-shaped, with warts, brownish red, with rusty-purplish tinge.
Habitat: On soils, in mixed, coniferous and leafy forests. Season: Summer, autumn.
Distribution: Abkhazeti, Svaneti, Javakheti (2).
Uses
Edibility: Edible when young and fresh (1).
Kakheti — “We don’t gather Lurjana mushroom, but in Telavi or in nearby areas — locals gather these mushrooms” (3).
References
1. Nakhutsrishvili, I.G. (2007) Fungi of Georgia. Tbilisi: Buneba Printi.
2. Nakhutsrishvili, I.G., et al. (1986) Flora of Spore-producing Plants of Georgia (Summary). Tbilisi: Metsniereba (Russian).
3. Batsilashvili, B. (2015) Kvareli.
Photo: Cortinarius violaceus