ადგილობრივი სახელწოდება
ფქვილიო (1), ქფილიო (ზემ. იმერ.) (2), ფქვილო (რაჭ.) (3), ფქვილუე (ლეჩხ.) (4).
აღწერა
ქუდი — 2–8 სმ-მდე დიამეტრის. თავდაპირველად ბრტყლად ამოზნექილი, შემდეგ — გაშლილი, წებოვანი ზედაპირით, მოყვითალო, კიდეებისკენ უფრო მოვარდისფრო. ფირფიტები ხშირი, თითქმის თავისუფალი, მოყვითალო ან ღია მონარინჯისფრო. ფეხი — 2–4 სმ-მდე სიგრძის და 0.6–0.8 სმ-მდე სისქის, თხელი, მყიფე, ცილინდრული, მოთეთრო ან ღია კრემისფერი, მოგვიანებით მოყვითალო-მონაცრისფრო ელფერით. რბილობი — ფაშარი, თეთრი, ზოგჯერ მოყვითალო. სპორები — კვერცხისებრი, ხორკლიანი ზედაპირით, 8–11 X 7–9 მკმ.
ჰაბიტატი — იზრდება ნიადაგზე, ფოთლოვან და წიწვოვან ტყეში, ზაფხულ–შემოდგომით.
გავრცელება — მთელ საქართველოში (5)
გამოყენება
საჭმელ სოკოდ ითვლება, საკვებად გამოიყენება როგორც ახალი, ისე დამწნილებული (1).
რაჭა — „ფქვილო საჭმელი სოკოა, მოყვითალო ფერის“ (3). იმერეთი — „ყვითელი სოკოებია, ფქვილოს ვეძახით, ხრაშუნა სოკოებთან ერთად ვაგროვებთ“ (6).
წყარო
1. ნახუცრიშვილი, ი. (2007) საქართველოს სოკოები. თბილისი: ბუნება პრინტი.
2. მაყაშვილი, ა. (1991) ბოტანიკური ლექსიკონი: მცენარეთა სახელწოდებანი. საქ. მეცნ. აკად., ნ. კეცხოველის სახ. ბოტანიკის ინ-ტი. – მე-3 გამოცემა. თბილისი: მეცნიერება.
3. კობახიძე, ა. (1987) რაჭული დიალექტის ლექსიკონი. საქ. სსრ მეცნ. აკად., ენათმეცნ. ინ-ტი – თბილისი: მეცნიერება.
4. ღლონტი, ალ. (1974) ქართულ კილო-თქმათა სიტყვის კონა. თბილისი: განათლება.
5. ნახუცრიშვილი, ი., ყანჩაველი, ქ. და სხვ. (1986) საქართველოს სპოროვან მცენარეთა ფლორა (კონსპექტი). საქ. სსრ მეცნ. აკად., ნ. კეცხოველის სახ. ბოტანიკის ინ-ტი. – თბილისი: მეცნიერება (რუსულად).
6. ჭიღლაძე, მ. (2016) სოფ. სარეკი, საჩხერე.
Local Name
Pkvilio (1), Kpilio (zem. imer.) (2), Pkvilo (rach.) (3), Pkvilue (lechkh.) (4).
Description
Cap: The cap is 2–8 cm, convex, flattening on the edges and creating a saucer-shaped depression, golden or yellow, but sometimes is apricot, peach, or coral colored either partly or entirely. Gills are not adnate, not very close, yellowish to orange. Stem: The stem is 2–4 cm tall, 0.6–0.8 cm thick, cylindric, white or whitish to pale cream, then with yellowish-grayish tinge. Flesh: The flesh is white or whitish, rather fragile, sometimes with yellowish tinge. Spores: The spores are 8–11 X 7–9 µm, elliptical, with conspicuous warts.
Habitat: On soils, in mixed woodland, coniferous and leafy forests. Season: Summer – autumn.
Distribution: All regions of Georgia (5).
Uses
Edibility: Edible when fresh and marinated (1).
Racha — “Pkvilio is an edible mushroom, yellowish” (3). Imereti — “These are yellowish mushrooms, we call them Pkvilo, usually we gather them with brittlegill mushrooms” (6).
References
1. Nakhutsrishvili, I.G. (2007) Fungi of Georgia. Tbilisi: Buneba Printi.
2. Makashvili, A. (1991) Botanical Dictionary. Tbilisi: Metsniereba.
3. Kobakhidze, A. (1987) Dictionary of the Rachan Dialect. Tbilisi: Metsniereba.
4. Ghlonti, A. (1974) Dictionary of the Georgian Dialects. Vol. I. Tbilisi: Ganatleba.
5. Nakhutsrishvili, I.G., et al. (1986) Flora of Spore-producing Plants of Georgia (Summary). Tbilisi: Metsniereba (Russian).
6. Chighladze, M. (2016) Vlg. Sareki, Sachkhere.