Russula rosea Pers.

DSCN2450

ALL

ადგილობრივი სახელწოდება
წითელკაბა (წითლიო) (1), ქვეშწითელა (გურ.) (2).

აღწერა
ქუდი — 5–10 სმ-მდე დიამეტრის. თავდაპირველად ნახევარსფეროსებრი, შემდეგ — გაშლილი, მშრალი ზედაპირით, წითელი, ცენტრში ღია, კიდეებისკენ უფრო მუქი. ფირფიტები ხშირი, მოთეთრო ან ღია კრემისფერი. ფეხი — 4–7 სმ-მდე სიგრძის და 1–2 სმ-მდე სისქის, ცილინდრული, მოთეთრო ან ღია კრემისფერი, ძირისკენ მოვარდისფრო ელფერით. რბილობი — მკვრივი, თეთრი, ზოგჯერ ჰაერზე მუქდება. სპორები — სფეროსებრი, ხორკლიანი ზედაპირით, 7 X 9 მკმ. დიამეტრის.
ჰაბიტატი — იზრდება ნიადაგზე, ფოთლოვან ტყეში, განსაკუთრებით წიფლნარში, ზაფხულ–შემოდგომით.
გავრცელება — საქართველოში ყველგან (3).

გამოყენება
საჭმელ სოკოდ ითვლება, საკვებად გამოიყენება ახალიც და დამწნილებულიც (1).

კახეთი — „წითლიოს ვაგროვებთ ღვინასთან ერთად“ (4), „წითელკაბა იცის ბლომად ჩვენკენ, წითელქუდასაც ვეძახით“ (5).

წყარო
1. ნახუცრიშვილი, ი. (2007) საქართველოს სოკოები. თბილისი: ბუნება პრინტი.
2. ღლონტი, ალ. (1974) ქართულ კილო-თქმათა სიტყვის კონა. თბილისი: განათლება.
3. ნახუცრიშვილი, ი., ყანჩაველი, ქ. და სხვ. (1986) საქართველოს სპოროვან მცენარეთა ფლორა (კონსპექტი). საქ. სსრ მეცნ. აკად., ნ. კეცხოველის სახ. ბოტანიკის ინ-ტი. – თბილისი: მეცნიერება (რუსულად).
4. ჩადუნელი, ზ. (2015) სოფ. გურგენიანები, ლაგოდეხი.
5. მზექალაშვილი, ბ. (2015) ყვარელი.

Local Name
Ts’itelk’aba (Ts’itlio) (1), Kveshts’itela (gur.) (2).

Description
Cap: The cap is 5–10 cm, convex when young, later flat, mostly bright cinnabar to carmine red. Gills are whitish or pale cream, brittle, and occasionally with a red edge at the rim of the cap. Stem: The stem is 4–7 cm tall, 1–2 cm thick, cylindric, white or whitish to pale cream, often with pinkish tinge at the base. Flesh: The flesh is white or whitish, rather solid, sometimes becomes darker. Spores: The spores are 7 X 9 µm, globose, with conspicuous warts.
Habitat: On soils, in leafy forests. Season: Summer, autumn.
Distribution: All regions of Georgia (3).

Uses
Edibility: Edible when fresh and marinated (1).

Kakheti — “We gather Ts’itlio together with Ghvina mushrooms” (4), “You can find Ts’itelk’aba mushroom here in a quite large amount, we call them also Ts’itelkuda” (5).

References
1. Nakhutsrishvili, I.G. (2007) Fungi of Georgia. Tbilisi: Buneba Printi.
2. Ghlonti, A. (1974) Dictionary of the Georgian Dialects. Vol. I. Tbilisi: Ganatleba.
3. Nakhutsrishvili, I.G., et al. (1986) Flora of Spore-producing Plants of Georgia (Summary). Tbilisi: Metsniereba (Russian).
4. Chaduneli, Z. (2015) Vlg. Gurgeniani, Lagodekhi.
5. Mzekalashvili, B. (2015) Kvareli.