ადგილობრივი სახელწოდება
ცხვარიო (1).
აღწერა
ქუდი — 5–18 სმ-მდე დიამეტრის. ბრტყლად ამობურცული, მკვრივი, სქელხორცოვანი, ღრმადდახეთქილი და საკმაოდ დიდი ქერცლებით დაფარული ზედაპირით, მოთეთრო. ფირფიტები ვიწრო, თავდაპირველად თეთრი ან მოთეთრო, მოგვიანებით მურა-მოყავისფრო. ფეხი — 3–4 სმ-მდე სიგრძის და 1–3 სმ-მდე სისქის, საკმაოდ ფართო, სქელი და მკვრივი, გააჩნია საკმაოდ სქელი საყელო. რბილობი — მოთეთრო, შეხებისას ან გადატეხვისას, ჰაერზე მოყვითალო შეფერილობის ხდება. სპორები — განიერ-ელიფსური, მურა-მეწამული, 8–12 X 5–8 მკმ.
ჰაბიტატი — იზრდება ნიადაგზე, სუბალპურ ტყის პირებში, სუბალპურ მდელოზე, ზაფხულ-შემოდგომით.
გავრცელება — სამცხე-ჯავახეთი, შიდა ქართლი (2).
გამოყენება
ითვლება კარგ საჭმელ სოკოდ, საკვებად გამოიყენება ახალი (1).
გურია — „ცხვარიო დიდი, თეთრი სოკოა, ქვემოდან ყავისფერი ფირფიტებით, ქამას გავს ოღონდ უფრო დიდია“ (3).
წყარო
1. ნახუცრიშვილი, ი. (2007) საქართველოს სოკოები. თბილისი: ბუნება პრინტი.
2. ნახუცრიშვილი, ი., ყანჩაველი, ქ. და სხვ. (1986) საქართველოს სპოროვან მცენარეთა ფლორა (კონსპექტი). საქ. სსრ მეცნ. აკად., ნ. კეცხოველის სახ. ბოტანიკის ინ-ტი. – თბილისი: მეცნიერება (რუსულად).
3. ხუხუნაიშვილი, თ. (2016) ლანჩხუთი.
Local Name
Tskhvario (1).
Description
Cap: The cap is 5–18 cm across, convex, very thick, fleshy, dense, whitish, and deep-jointed, with very large scales. Stem: The stem is 3–4 cm tall, 1–3 cm thick, wide, dense, with a thick ring. Gills are white or whitish at first, then dark chocolate brown, close. Flesh: The flesh is white or whitish and thick, yellowing when crushed. Spores: The spores are 8–12 X 5–8 µm, broad elliptical, brownish.
Habitat: On soils, in mountain meadows (subalpine areas). Season: Summer, autumn.
Distribution: Samtskhe-Javakheti, Shida Kartli (3).
Uses
Edibility: Considered one of the best of the edible fungi, usually when young and fresh (1).
Guria — “Tskhvario — it’s a quite big, white mushroom, with brownish gills, it’s like Kama, but bigger” (3).
References
1. Nakhutsrishvili, I.G. (2007) Fungi of Georgia. Tbilisi: Buneba Printi.
2. Nakhutsrishvili, I.G., et al. (1986) Flora of Spore-producing Plants of Georgia (Summary). Tbilisi: Metsniereba (Russian).
3. Khukhunaishvili, T. (2016) Lanchkhuti.