Flammulina velutipes (Curtis) Singer

Flammulina velutipes

ALL

ადგილობრივი სახელწოდება
ზამთრის მანჭკვალა (1), ზამთრის სოკო (2).

აღწერა
ქუდი — 2–10 სმ-მდე დიამეტრის. ბრტყელი, მოყვითალო, ცენტრისკენ მოყავისფრო, ლორწოვანი ზედაპირით. ფირფიტები მეჩხერი, მოვარდისფრო-ორაგულისფერი, ღია ლიმნისფერი ელფერით, განიერი. ფეხი — 4–9 სმ-მდე სიგრძის და 0.5–1 სმ-მდე სისქის, ცილინდრული, ძირში დავიწროვებული, ბოჭკოვან-ხავერდოვანი, ქუდისკენ მოყვითალო, ძირისკენ მურა-მოყავისფრო. რბილობი — თხელი, მოთეთრო-მოყვითალო. სპორები — ელიფსურ-ცილინდრული, უფერული, 6–9 X 3–5 მკმ.
ჰაბიტატი — იზრდება ჯგუფურად, დამპალ ხეებზე, უმეტესად ვერხვსა და ტირიფზე. ზოგჯერ ზაფხულის ბოლოდან, უფრო ხშირად გვიან შემოდგომიდან, ზოგჯერ მთელი ზამთრის განმავლობაში.
გავრცელება — მთელ საქართველოში (3).

გამოყენება
საჭმელ სოკოდ ითვლება, საკვებად გამოიყენება ახალი (1).

წყარო
1. ნახუცრიშვილი, ი. (2007) საქართველოს სოკოები. თბილისი: ბუნება პრინტი.
2. მაყაშვილი, ა. (1991) ბოტანიკური ლექსიკონი: მცენარეთა სახელწოდებანი. საქ. მეცნ. აკად., ნ. კეცხოველის სახ. ბოტანიკის ინ-ტი. – მე-3 გამოცემა. თბილისი: მეცნიერება.
3. ნახუცრიშვილი, ი., ყანჩაველი, ქ. და სხვ. (1986) საქართველოს სპოროვან მცენარეთა ფლორა (კონსპექტი). საქ. სსრ მეცნ. აკად., ნ. კეცხოველის სახ. ბოტანიკის ინ-ტი. – თბილისი: მეცნიერება (რუსულად).

Local Name
Zamtris manch’k’vala (1), Zamtris sok’o (2).

Description
Cap: The cap is 2–10 cm across; convex, becoming broadly convex to flat, moist and sticky when fresh, bald, color fairly variable dark orange brown to yellowish brown, often fading with maturity. Gills are broadly or narrowly attached to the stem, whitish to pale yellow, crowded or close. Stem: The stem is 4–9 cm tall, 0.5–1 cm thick, equal or larger towards base, tough, pale to yellowish brown or orange brown when young, becoming covered with a dark, rusty brown to blackish velvety coating as it matures. Flesh: The flesh is whitish to yellowish, thin. Spores: The spores are 6–9 X 3–5 µm, elliptic-cylindrical, colourless.
Habitat: growing in clusters, on the stumps, logs, roots, and living wood of hardwoods, often on aspen and willow. Season: Summer, autumn (sometimes in winter).
Distribution: All regions of Georgia (3).

Uses
Edibility: Edible, usually when young and fresh (1).

References
1. Nakhutsrishvili, I.G. (2007) Fungi of Georgia. Tbilisi: Buneba Printi.
2. Makashvili, A. (1991) Botanical Dictionary. Tbilisi: Metsniereba.
3. Nakhutsrishvili, I.G., et al. (1986) Flora of Spore-producing Plants of Georgia (Summary). Tbilisi: Metsniereba (Russian).

Photo: Flammulina velutipes